Lovaas i Smith (1989) sformułowali tezy, które leżą u podstaw zbudowanej przez nich teorii autyzmu:
I. Ogólne prawa uczenia trafnie wyjaśniają zachowania dzieci autystycznych i stanowią podstawę dla terapii behawioralnej (krzywa nabywania nowych zachowań jest podobna do krzywej uzyskanej przez inne organizmy, jeśli zachowania te są wzmacniane, natomiast jeśli wzmocnienie jest wycofane, zachowania prezentują krzywą wygaszania podobną do krzywej wygaszania innych organizmów).
II. U dzieci autystycznych występuje wiele odrębnych deficytów behawioralnych, a nie jeden centralny deficyt, którego skorygowanie prowadziłoby do ogólnej poprawy funkcjonowania (behawioryści skupiają się na uczeniu poszczególnych zachowań: samoobsługi, języka, zabawy, itp.).
III. Dzieci autystyczne mają zdolność uczenia się tak jak inni ludzie, jeśli proces ten przebiega w specjalnie dla nich przystosowanym środowisku. Należy zadbać o odpowiednie pomieszczenie do nauki dziecka, najlepiej ciche i pozbawione zbędnych bodźców wzrokowych czy słuchowych.
IV. Gorsze funkcjonowanie dzieci autystycznych w normalnym środowisku niż w środowisku specjalnym wskazuje na niedopasowanie pomiędzy ich układem nerwowym a normalnym środowiskiem.
Główne cele terapii behawioralnej to:
- Zwiększenie ilości zachowań, które są deficytowe:
Zachowania deficytowe to te zachowania, które uważa się za pożądane u dzieci w pewnym wieku, a które u danego dziecka występują zbyt rzadko lub nie występują np. prawidłowa mowa, zabawa tematyczna. Terapeuta za pomocą specjalistycznych ćwiczeń kształtuję prawidłowe zachowania, które rozwijają jego niezależność.
- Redukowanie zachowań niepożądanych:
Redukowanie zachowań niepożądanych jest to praca nad eliminowaniem zachowań najtrudniejszych (zachowania agresywne, autoagresywne, destrukcyjne, odmawianie jedzenia). Jest to najważniejszy obszar terapii, ponieważ jest niezbędny aby dziecko osiągnęło gotowość to podjęcia nauki.
- Generalizacja i utrzymanie efektów:
Jest to kolejny bardzo ważny etap w procesie uczenia się. Jest to przeniesienie nowo nabytych umiejętności na środowisko naturalne.
W terapii behawioralnej stosujemy zasadę małych kroków. Każdą czynność, którą chcemy nauczyć dziecko rozpisujemy na małe kroki które są jasne i zrozumiałe dla dziecka. Do następnego kroku uczenia danej umiejętności przechodzimy dopiero wtedy kiedy pierwszy krok zostanie opanowany. Dobór ćwiczeń dostosowywany jest do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka. Następny ważny element w procesie uczenia dziecka jest stopień trudności. Zaczynamy od umiejętności podstawowych, z których dziecko może skorzystać natychmiast i w każdym miejscu. Podczas nauki dziecka stosujemy wzmocnienia. Jeśli zachowanie pożądane zostanie nagrodzone, zwiększa się prawdopodobieństwo ponownego jego wystąpienia zatem w terapii behawioralnej stosuje się dużo nagród.
Terapia behawioralna jest terapią kompleksową i dotyczy wszystkich sfer rozwoju dziecka:
- Wczesne rozumienie mowy
- Trening imitacji
- Dopasowywanie i sortowanie
- Imitacja werbalna
- Rozwój rozumienia mowy i mowy czynnej; nazywanie obiektów i czynności
- Pojęcia abstrakcyjne
- Budowanie zdań. Nauka odpowiadania na pytania
- Umiejętności szkolne
- Rozwój społeczny. Nauka wspólnej zabawy
- Czynności samoobsługowe
Na terenie naszego gabinetu prowadzone są zajęć terapeutycznych dla dzieci z autyzmem oraz Zespołem Aspergera. Zajęcia terapeutyczne opierają się na wspomnianej terapii behawioralnej bądź wykorzystują jej elementy.
