Dobra komunikacja jest najważniejszą, a zarazem najtrudniejszą czynnością w wychowywaniu dziecka. Szeroko rozumiana komunikacja jest procesem przekazywania informacji, postaw, idei, emocji oraz uczuć. Odbywa się głównie w sposób werbalny, ale niewerbalne środki komunikacji także mają ogromne znaczenie. Mimika, gesty, dotyk czy milczenie czasami oddziałują na rozmowę znacznie mocniej niż zwykłe słowa. W relacjach z najbliższymi musisz zwracać szczególną uwagę na to, jak i co mówisz.
Jeśli chcesz stworzyć z dzieckiem nierozerwalną więź, powinnaś pamiętać, że to właśnie dobra komunikacja jest kluczem do sukcesu. Przygotowaliśmy dla Ciebie 10 zasad, które zagwarantują Ci poprawę relacji nie tylko z Twoimi dziećmi, ale także z Twoimi najbliższymi.
10 zasad dobrej komunikacji z dzieckiem
- Zainteresowanie i zaangażowanie
Dziecko musi wiedzieć, że ma 100% Twojego zainteresowania, że jesteś zaangażowana/y tym, co Twoje dziecko robi lub do Ciebie mówi. Dlatego wyłącz telewizor, jeśli go oglądasz, odłóż smartfona jeśli właśnie skrolujesz Facebooka, zamknij książkę lub gazetę jeśli ją właśnie czytałaś/eś. Kiedy dziecko chce z Toba porozmawiać, daj mu odczuć, że jest dla Ciebie ważne i go naprawdę słuchasz a nie tylko udajesz, że to robisz. To ono jest teraz najważniejsze.
- Rozmowa na osobności
Rozmawiaj z dzieckiem na osobności, chyba że w rozmowie powinny uczestniczyć także inne osoby. Najlepsza komunikacja na linii rodzic – dziecko ma miejsce wtedy, gdy nie ma niepotrzebnych „gapiów”. Nikt nie będzie Wam wtedy przeszkadzać czy komentować Waszych słów. Jeśli już jest potrzeba porozmawiania ze wszystkimi domownikami, postaraj się, aby każdy miał czas, aby powiedzieć, to co chce, tak by nikt mu nie przerywał. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, kiedy chcesz zwrócić dziecku uwagę za niewłaściwe zachowanie.
- Równość
Nie wywyższaj się nad dzieckiem. Gdy zaczynasz rozmowę z nim, kucnij lub schyl się do jego poziomu. W taki sposób łatwiej nawiążesz kontakt wzrokowy, a dziecko poczuje się znacznie pewniej. Nie stawiaj się w pozycji siły jako dorosły („Teraz ja mówię”, „Wiem, co jest dla Ciebie najlepsze”, „Po prostu zrób, co mówię”) zamiast tego powiedz („Poczekaj chwilę, powiesz, jak skończę”, „Ja Tobie nie przerywałam/łem więc dlaczego Ty to robisz?”). Wygłaszanie kazań i moralizowanie nie pomogą w budowaniu i otrzymaniu otwartej komunikacji. Nie używaj upokarzających słów lub zdań, takich jak: głupi, tępy, leniwy, nieznośny: „to jest głupie”, „to, co mówisz, nie ma żadnego sensu”, „co Ty możesz wiedzieć, jesteś tylko dzieckiem”. Nie umniejszaj jego pozycji. Ty również szanuj jego wypowiedź i nie przerywaj mu zanim nie skończy mówić. Nigdy nie argumentuj swojej decyzji na zasadzie „nie bo nie i koniec”. Staraj się używać sprawiedliwych argumentów.
- Spokój
Nie zaczynaj rozmowy, gdy jesteś zdenerwowana/y lub zła/y. Wtedy nie jesteś obiektywna/y. Lepiej dać sobie chwile, by ochłonąć niż podejść do rozmowy agresywnie i z krzykiem. Jeśli dziecko lub sytuacja bardzo Cię zdenerwowała, przeproś dziecko i powiedz mu szczerze, że jesteś bardzo teraz zła/y i potrzebujesz „oddechu” i poinformuj, że za chwilę (np. 30 min) porozmawiacie. Ty zdążysz się uspokoić i nabrać dystansu do całej sytuacji.
- Uwaga
Słuchaj uważnie i aktywnie. Nie przerywaj dziecku, daj mu skończyć wypowiedź. Dopiero wtedy możesz skomentować lub zapytać. Niech dziecko wie, że cenisz jego/jej prawo głosu. Bądź uprzejma/y. Nigdy nie zbywaj dziecka!
- Konkrety
Nie bądź małostkowa/y. Nie skupiaj się na drobiazgach i pozwól dziecku rozwinąć swoją historię. Nie reaguj na wątki poboczne, jeśli dziecko chce dojść do sedna. Poczekaj, aż skończy jedną wypowiedź i wtedy zapytaj, by mogło na spokojnie odpowiedzieć. Pomóż dziecku zaplanować konkretne kroki, które pozwolą mu rozwiązać jego/jej problem. Postaraj się być dobrym doradcą i powiedź co Ty byś zrobił/a na jego miejscu.
- Pytania
Zadawaj dużo pytań. Interesuj się. Pokaż dziecku, że interesuje Cię, jak minął mu dzień. Jednak nie zadawaj byle jakich pytań na odczepnego w stylu „co w szkole”. Postaraj się pytaniem otworzyć rozmowę w taki sposób, by dziecko z chęcią opowiedziało jak minął mu dzień. Zadaj pytania typu:
- Co Ci się dziś ciekawego przytrafiło w szkole?
- Co robiliście na przerwie?
- Co Cię dziś zaskoczyło?
- Czego dziś się nauczyłaś/eś?
- Jakie miałaś/eś dziś wyzwanie?
- Co miłego Cię dziś spotkało?
- Co dobrego dziś zrobiłaś/eś?
- W jaki sposób chcesz dziś odpocząć po szkole?
Możesz pytać o cokolwiek. Dziecko ma mieć pewność, że jest dla Ciebie ważne i naprawdę chcesz wiedzieć, jak minął mu dzień w szkole, na zajęciach dodatkowych, czy mecz, w którym dziś grał.
- Pozytywy, nie negatywy
Skupiaj się na pozytywach, a nie na negatywach. Chwal dziecko za to, co zrobiło dobrze. Zachęcaj do dalszych starań, jeśli coś mu nie wyjdzie. Nigdy nie naśmiewaj się lub nie szydź, jeśli czegoś nie potrafi lub coś mu nie wyszło. W ten sposób podcinasz mu skrzydła. Może to spowodować, że nie podejmie kolejnej próby i się podda. Podkreślaj, że jesteś dumny ze swojego dziecka nawet jeśli coś mu nie wyszło: „Jestem dumna/y, że tak się starałeś/aś, jestem pewna/y że jeśli jeszcze popracujesz nad… będzie jeszcze lepiej”. Doceniaj nawet najmniejsze starania. Nigdy TYLKO nie krytykuj!
- Akceptacja
Pokaż, że akceptujesz dziecko w 100% takie, jakie jest. Nigdy nie porównuj swojego dziecka do kogoś innego, zwłaszcza jeśli w tym porównaniu wypada znacznie gorzej. Jeśli dziecko zauważa w sobie jakieś „niedoskonałości” i samo porównuje się do rówieśników, powiedz mu, że nie ma na świecie ideałów, więc on sam nie musi być we wszystkim najlepszy. Powtarzaj często, że będziesz je kochać pomimo wszystko. Niestety wiele dzieci uważa, że na miłość rodziców muszą sobie zasłużyć i że rodzice przestaną ich kochać, jeśli coś im nie wyjdzie.
Od samego początku ucz dziecko, aby robiło to co sprawia mu przyjemność. Dlatego jeśli chce uczęszczać na lekcje baletu, choć jest chłopcem i w Twojej ocenie, to nie zajęcia dla niego, zapisz go na balet. Pozwól by kroczyło własną drogą, a nie spełniało oczekiwania Twoje lub innych. Daj dziecku jasno do zrozumienia, że zawsze i we wszystkim będziesz je wspierać.
- Dziel się ‘’sobą’’.
Dziel się z dzieckiem swoimi historiami, przeżyciami, uczuciami. Wplataj w rozmowę sytuacje ze swojego życia. Dzięki temu Twoje dziecko będzie miało świadomość, że dobrze Cię zna. Dodatkowo dziecko będzie widziało, że jest godny Twojego zaufania, zwłaszcza jeśli zdradzisz mu pewien „sekret”. Możesz nam wierzyć lub nie, ale dzięki temu będzie czuło się wyróżnione. Z czasem będzie w Tobie widzieć przyjaciółkę/przyjaciela, z którym również będzie chciało się dzielić swoimi sekretami.
Pamiętaj, że nie ma rodziców idealnych. Masz prawo do popełniania błędów. Najważniejsze jest to, żeby wyciągać wnioski. Naucz się nie karcić siebie za to, że podniosłaś/łeś głos na dziecko, ale przeprosić i wytłumaczyć, dlaczego tak postąpiłaś/łeś.
Właściwe reagowanie na potrzeby dziecka tworzy więź, natomiast ignorowanie ich wywołuje u dziecka frustracje, a nawet agresję. Z czasem zauważysz, że Twoje dziecko się od Ciebie odsuwa, a gdy będzie już nastolatkiem ma swój świat, do którego nie masz już wstępu. Komunikacja jest kluczem do dobrej i zdrowej relacji rodzic – dziecko na zawsze.
Wykorzystuj każdą nadarzającą się sytuację, by być blisko i rozmawiać.